جلوبندی سازی ( Dressing )
امروزه راحتی و آسایش سرنشینان یک خودرو مهمترین دغدغه خودروسازان است و یکی از عواملی که بر هم زننده این آرامش در خودرو است، منتقل شدن ضربات متعدد و شدید ناشی از ارتعاشات خارجی به سرنشینان است.
اگر در زمینه خودرو کمی اطلاعات داشته باشید و یا مدتی است که به رانندگی مشغول هستید، حتما تاکنون عبارت جلوبندی خودرو را شنیده اید. اما منظور از عبارت جلوبندی خودرو چیست و دقیقا به کدام قسمت خودرو اشاره دارد؟ اهمیت این بخش از خودرو زمانی افزایش پیدا می کند که بدانید معمولا خودروهایی که از ناحیه جلوبندی دچار مشکل می شوند مشتری چندانی ندارند و این قسمت از خودرو آنقدر مهم است که حتی مراکزی برای تعمیر تخصصی آن به نامجلوبندی سازی نیز وجود دارد. با ما در ادامه همراه باشید تا در رابطه با جلوبندی خودرو بیشتر صحبت کرده و علاوه بر معرفی قسمت های مختلف آن، به بررسی علائم خرابی آن نیز بپردازیم.
جلوبندی خودرو چیست و به کدام قسمت خودرو اشاره دارد؟
جلوبندی خودرو از اجزایی شامل فنرها، کمک فنرها، بوش یا سیبک و طبق‌ها تشکیل شده که هرکدام وظیفه و عملکرد مشخص و معینی را دارا هستیم.
جلوبندی خودروبه قسمت جلو و زیرین خودرو گفته می شود که یکی از وظایف آن ایجاد راحتی رانندگی و تعلیق خودرو در هنگام حرکت و رد شدن از سطوح ناهموار می باشد. تفاوت سیستم تعلیق خودرو با جلوبندی خودرو در این است که سیستم تعلیق شامل کمک فنرها و چرخ های عقب خودرو نیز می شود اما جلوبندی تنها به قسمت جلوی خودرو اشاره داشته و شامل فرمان و میل فرمان نیز می گردد.
از آنجا که چرخ های جلو، نقش هدایت خودرو را به طرفین نیز بازی می کنند، در نتیجه اهمیت سیستم تعلیق خودرو در جلو بسیار بیشتر از عقب خودرو می باشد از این رو به این قسمت که شامل سیستم فرمان خودرو نیز می شود، به طور جداگانه، جلوبندی خودرو گفته می شود.
بخش های مختلف جلوبندی خودرو
اجزای تشکیل دهنده جلوبندی خودرو
جلوبندی خودرو از قطعات مختلف و بسیاری تشکیل می شود که عدم هماهنگی و یا ایجاد خرابی در هر کدام از این قطعات موجب ایجاد اشکالاتی در حین رانندگی خواهد شد. این قطعات عبارتند از :
- سیستم فرمان
- سیستم تعلیق در جلو
- اکسل
- سیبک ها
- فنر و کمک فنرهای جلو
- سگ دست و شغال دست
- طبق
- میل تعادل و میل موجگیر
- بلبرینگ و توپی چرخ ها
- سیستم چرخ ها
- رام
این ارتعاشات خارجی می‌تواند در اثر عبور خودرو از مسیری ناهموار بوده و یا در اثر ترمزگیری ناگهانی ایجاد شود. به منظور رفع این مشکل و ایجاد نسبی آرامش در اتاق خودرو، مهندسان و طراحان صنعتی در حل انجام مطالعاتی برای بهبود و ایجاد پیشرفت در سیستم تعلیق خودرو هستند.
اگرچه امروزه در خودروهای جدید و به روز از انواع بسیار پیشرفته سیستم تعلیق استفاده می‌شود که نهایت امنیت و آرامش را برای سرنشینان ممکن می‌سازد، اما هنوز هم جای پیشرفت و تحقیق و توسعه بیشتر در این زمینه وجود دارد زیرا سیستم تعلیق خودرومهم‌ترین بخشی است که با رفاه و آسایش سرنشینان در طول حرکت خودرو سر و کار دارد.
سیستم فنربندی و تعلیق خودرو بخشی از خودرو است که ارتباط بین شاسی و اتاق خودرو با مسیر حرکت را برقرار می‌کند. در واقع سیستم تعلیق خودرو باعث می‌شود نوسانات حاصل از حرکت خودرو بر روی سطوح ناهموار به سرنشینان وارد نشود.
سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو از اجزایی شامل فنرها ، کمک فنرها ، بوش یا سیبک و طبق‌ها تشکیل شده است که هرکدام از این اجزا دارای انواع گوناگونی بوده و وظیفه و عملکرد مشخص و معینی را دارا است که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
فنرها
فنرها اصلی‌ترین و مهمترین بخش یک سیستم تعلیق را شامل می‌شوند. در واقع ضربات و ارتعاشات وارد آمده به چرخ خودرو، به فنر منتقل شده و به جای اینکه این ضربه مستقیم به شاسی وارد شود از طریق فنر جذب شوند.
فنر ها دارای انوان فنرهای لول و فنرهای پیچشی هستند.
فنرهای لول: این فنرها از پیچیدن یک میله با مقطع دایره‌ای شکل به دور یک استوانه تشکیل می‌شوند.
فنر لول
فنر تخت : فنرهای تخت به صورت شمش‌های فلزی انعطاف‌پذیر ساخته شده و تعدادی از این فنرها در اندازه‌های مختلف بر روی هم قرار می‌گیرند و در سیستم تعلیق نصب می‌شوند. از فنرهای تخت معمولا در تعلیق چرخ‌های عقب استفاده می‌شود.
فنر تخت
فنر پیچشی : در این نوع فنرها از خاصیت پیچش و گشتاور پیچشی استفاده می‌شود. این فنرها از یک میله با خاصیت پیچش و انعطاف تشکیل شده است.
ضربات وارد آمده به چرخ از طریق ایجاد پیچش در این میله پیچشی به حرکتی نوسانی و فنر مانند تبدیل می‌شوند. از این نوع فنرها معمولا در چرخ‌های عقب استفاده می‌شود.
فنر پیچشی
کمک فنر
همانطور که بیان شد ضربات وارده به چرخ خودرو از طرف مسیر حرکت به فنرها منتقل می‌شود. ضربات وارد آمده به فنرها سبب نوسان فنر می‌شود. این نوسان فنر به دلیل خاصیت ذاتی فنر تا مدت زمان طولانی ادامه پیدا می‌کند به همین دلیل لازم است تا این نوسانات از طریقی کنترل شوند. کنترل کردن این نوسانات به وسیله کمک فنر انجام می‌شود.
بوش و سیبک
در سیستم تعلیق خودرو نیاز است تا از اتصالات بسیار محکم و مقاوم استفاده شود، زیرا این سیستم به طور مستقیم با ضربات وارده از جانب مسیر حرکت سر و کار دارد. گاهی در یک سیستم تعلیق نیاز است که یک اتصال، علاوه بر استحکام کافی امکان حرکت چرخشیرا نیز داشته باشد . برای این منظور از اتصالی بنام سیبک(گوی و کاسه) استفاده می‌شود. سیبک یک گوی فلزی است که به آن یک بازو متصل است، این گوی فلزی در درون یک محفظه فولادی که اطراف آن با لاستیک پوشانده شده حرکت دورانی می‌کند. از سیبک‌ها (اتصال گوی و کاسه) در اتصال طبق‌ها به چرخ یا اتصال بازوی فرمان به چرخ استفاده می‌شود (سیبک برای اتصال چرخ به شاسی با قابلیت فرماندهی به کار می‌رود).
سیبک فرمان
بوش‌ها نیز کاربردی شبیه سیبک‌ها دارند با این تفاوت که در اتصال از نوع سیبک امکان حرکت دورانی در چند جهت ممکن بوده، اما در اتصال از نوع بوش فقط دوران و چرخش در یک جهت ممکن است.
طبق‌ها
طبق‌ها بازوهایی هستند که سیستم تعلیق را به شاسی خودرو متصل می‌کند. طبق‌ها از طریق بوش‌ها به شاسی خودرو و از طریق اتصال گوی و کاسه به چرخ خودرو متصل می‌شود.
دو نوع از متداول‌ترین سیستم‌های تعلیق سیستم تعلیق مک‌فرسون و سیستم تعلیق دو جناغی است که در ادامه به چگونگی چیدمان اجزای مختلف در این نوع سیستم‌های تعلیق اشاره می‌شود.
سیستم تعلیق مک فرسون
این سیستم تعلیق که یکی از پرکاربردترین سیستم‌های تعلیق در خودروها است، توسط شخصی با همین نام در شرکت جنرال‌موتورز طراحی و ابداع شد. همانطور که در شکل شماره(1) پیداست در این سیستم تعلیق، طبق از طریق بوش به شاسی و با اتصال گوی و کاسه (سیبک) به چرخ متصل شده است. همچنین فنر و کمک فنر در قسمت بالایی طبق به چرخ متصل شده‌اند.
شکل شماره 1
سیستم تعلیق دو جناغی
در این سیستم تعلیق همانطور که در شکل شماره(2) مشخص شده است. فنر و کمک فنر بین دو طبق بالایی و عضو صلب پایینی قرار می‌گیرد. در این قسمت نیز اتصال طبق‌ها به مجموعه چرخ با اتصال سیبک (گوی و کاسه) و اتصال آنها به شاسی خودرو با استفاده از بوش صورت می‌پذیرد.
شکل شماره 2
لازم به ذکر است سیستم فنربندی در چرخ‌های عقب شامل فنر (تخت، لول، پیچشی) و کمک فنر است که به کمک چند بازو و بوش به شاسی متصل شده‌اند و پیچیدگی آن از سیستم تعلیق مورد استفاده در چرخ‌های جلو بسیار کمتر است زیرا در چرخ عقب نیازی به اتصال سیبک و بازویی فرمان خودرو نیست.
علائم خرابی جلوبندی
همانطور که اشاره شد، جلوبندی خودرو نقش مستقیمی در تعادل خودرو در هنگام حرکت و تردد از سطوح ناهموار بازی می کند. در نتیجه به محض اینکه این قسمت از خودرو دچار مشکل شود، راننده با کمی دقت می تواند تشخیص دهد که در تعادل و هندلینگ خودرو مشکلی به وجود آمده است. از جمله علائمی که می توان آن ها را نشانه ای از خراب شدن جلوبندی یا وجود اشکال در یکی از قطعات آن در نظر گرفت در زیر معرفی شده اند.
- لرزش فرمان در سرعت های خاص که می تواند به دلیل بالانس نبودن چرخ ها یا وجود مشکل در سیبک ها نیز اتفاق بیفتد.
- ایجاد صداهای نامتعارف در هنگام عبور از موانع و دست اندازها که می تواند به دلیل خرابی در کمک فنرها و میل تعادل باشد.
- شنیده شدن صدای سوت مانند از چرخ ها به خصوص در هنگام دور زدن که معمولا در اثر خرابی در بلبرینگ چرخ ها می باشد.
- کشیده شدن فرمان به یک سمت که در هنگام رها کردن فرمان برای چند ثانیه در مسیر مستقیم به وجود می آید.
- گیج زدن خودرو و منحرف شدن آن به طرفین نیز یکی دیگر از نشانه های علائم خرابی جلوبندی است.
این پنج علامت، جزو شایع ترین علائم خرابی جلوبندی هستند که معمولا در خودروها پیش می آیند. عدم توجه به این علائم و رفع نکردن آن ها می تواند در آینده موجب ایجاد خرابی بیشتری در خودروی شما گردد و در نتیجه خسارات سنگین تری را به شما اعمال کند. بنابراین توصیه می شود تا اینگونه مشکلات ریز و جزئی را سریعا حل کنید تا در آینده مجبور نباشید مبالغ هنگفتی را برای تعمیر جلوبندی خودروی خود بپردازید.
